- De rechtbank heeft drie verdachten veroordeeld tot levenslange celstraffen voor hun betrokkenheid bij het neerhalen van de vlucht MH17 op 17 juli 2014.
- Het gaat om rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergej Doebinski en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko. Een vierde verdachte, Oleg Poelatov, is vrijgesproken.
- Volgens premier Mark Rutte brengt het vonnis waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers en nabestaanden een stap dichterbij.
- Lees ook: Een tweede monument voor vliegramp MH17 is onthuld in Eindhoven om de terugkomst van de lichamen te gedenken
De rechtbank heeft donderdag drie verdachten in het omvangrijke MH17-proces veroordeeld tot levenslange celstraffen voor hun betrokkenheid bij het neerhalen van de vlucht op 17 juli 2014. Dit leidde tot de dood van alle 298 inzittenden. Het gaat om rebellenleider Igor Girkin (51), zijn rechterhand Sergej Doebinski (60) en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko (50). Oleg Poelatov (56) is vrijgesproken.
Volgens de rechtbank is bewezen dat het drietal een rol heeft gehad in het laten aanrukken of het afvoeren van de Buk-TELAR. Voor Poelatov geldt dat er “geen aanwijzing” is voor zijn tussenkomst, ook staat niet vast dat hij het afvuren van de Buk-raket heeft kunnen voorkomen. De gevolgen van het neerhalen van het toestel zijn volgens de rechtbank “zo ernstig” en de houding van de nu veroordeelde verdachten “zo verwerpelijk” dat niet kan worden volstaan met een tijdelijke gevangenisstraf.
De raket die de vlucht neerhaalde had een “allesvernietigende werking”. Het leven van de inzittenden werd “van het een op het andere moment zonder waarschuwing op gruwelijke wijze beëindigd”, aldus de rechtbank. Voor de vele nabestaanden is er “een leven voor en een leven na de ramp”. De rechtbank wees de schadeclaims van de nabestaanden toe tot een totaalbedrag van 16 miljoen euro. Het vonnis leidde tot emoties bij aanwezigen in de rechtszaal.
Alleen Poelatov vertegenwoordigd door advocaten
Het Openbaar Ministerie had levenslang geëist tegen het viertal. De verdachten hebben zich het hele proces niet in de rechtbank laten zien. Alleen Poelatov liet zich vertegenwoordigen door advocaten. Hij heeft vanaf het begin iedere betrokkenheid ontkend en noemde het onderzoek tegen hem “onbetrouwbaar”.
De rechtbank overwoog dat het neerhalen van MH17 een vergissing is geweest - de daders hebben vermoedelijk niet de bedoeling gehad een passagiersvliegtuig neer te halen, maar een militair vliegtuig. De separatisten leden destijds zware verliezen, vooral door aanvallen vanuit de lucht.
De rechtbank stond eveneens stil bij de schokkende ervaringen van de plaatselijke bevolking. Nadat het toestel door de raket was getroffen, vielen er lichamen uit de lucht, soms zelfs door daken van huizen.
Met de uitspraak van de rechtbank komt een voorlopig einde aan het monsterproces, dat ruim 2,5 jaar geleden - op 9 maart 2020 - de eerste van bijna zeventig zittingsdagen had.
Rutte: gerechtigheid stap dichterbij
Met het vonnis in de zaak MH17 "zijn we een stap dichterbij gekomen in waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers en de nabestaanden", laat premier Mark Rutte in een eerste reactie weten.
Maar het vonnis is niet het sluitstuk, aldus de premier. "Alle partijen kunnen nu hoger beroep aantekenen en dus is dit vonnis niet onherroepelijk." Maar er is een "belangrijke stap" gezet, voegt hij eraan toe.
Nu er een uitspraak ligt in het MH17-proces zijn koning Willem-Alexander en koningin Máxima "in gedachten" bij alle nabestaanden van de slachtoffers. Dat laat het koningshuis weten in een reactie die op Twitter is verspreid.
Oekraïne: bevestiging dat Russische raket MH17 neerhaalde belangrijk signaal
Oekraïne vindt het een belangrijk signaal dat een Nederlandse rechtbank oordeelt dat een raket van Russische makelij vlucht MH17 neerhaalde. Het is een teken aan de wereld, inclusief Rusland, dat elke oorlogsmisdaad van de Russen wordt vastgelegd, onderzocht en beoordeeld, concluderen de Oekraïners.
President Volodimir Zelenski benadrukt dat er gevolgen moeten zijn voor de verantwoordelijken, want "het gevoel van straffeloosheid leidt tot nieuwe misdaden". Hij noemt het bestraffen van "alle Russische wreedheden, zowel toen als nu" onvermijdelijk.
Oekraïne werd acht jaar geleden binnengevallen door de Russen, die de Krim innamen en begin dit jaar een nieuw offensief begonnen. De Russen helpen de pro-Russische opstandelingen in het oosten van Oekraïne, waar in juli 2014 de raket werd afgeschoten op het toestel met daarin bijna tweehonderd Nederlanders.
Rusland: proces was niet onpartijdig
Rusland vindt het MH17-proces in Nederland niet onpartijdig verlopen en zegt dat zeer te betreuren. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken laat dat weten in een reactie op het vonnis van de rechtbank, die drie betrokkenen tot levenslang veroordeelde. Rusland zal de bij verstek veroordeelde onderdanen niet uitleveren aan Nederland, liet een vooraanstaande parlementariër meteen weten.
Moskou zegt het zeer spijtig te vinden dat de rechtbank "de principes van onpartijdigheid in de MH17-zaak negeerde". Ook noemen de Russen de uitspraak politiek gemotiveerd. Tijdens het proces stond de rechtbank "onder ongekende druk van Nederlandse politici, aanklagers en de media om een politiek gemotiveerde uitkomst op te leggen", aldus het ministerie.
Justitieminister Dilan Yeşilgöz zegt de reactie van Rusland te hebben vernomen, maar wil er niet op ingaan. "Men kan nog in hoger beroep gaan", zegt de bewindsvrouw. "Alles wat ik zeg, kan meewegen in zo’n zaak en dat moet je gewoon helemaal niet willen."